Bạo hành y tế là một hiện tượng xảy ra ở mọi nền y tế, ở các nước lạc hậu cũng như ở các nước phát triển, ở những nền y tế hiện đại cũng như ở những nền y tế chậm tiến. Có hai dạng bạo hành y tế, là bạo hành bằng lời nói và bạo hành thân thể. Ở Việt Nam, chúng ta mới chỉ đề cập đến bạo hành thân thể mà ít chú ý đến bạo hành bằng lời nói.
 |
| Nạn bạo hành trong y tế đang nhức nhối |
Y tế là nghề... nguy hiểm!
Ở nhiều nước, y tế được xếp vào một trong những nghề nguy hiểm nhất, hơn cả cảnh sát. Theo một báo cáo của Fierce Healthcare ngày 13-3-2015, trước khi xảy ra vụ một bác sĩ ở Boston bị người nhà bệnh nhân mà ông đã mổ bắn chết hồi tháng 1-2015, thì nghề điều dưỡng cấp cứu là nghề nguy hiểm thứ hai ở New York, sau tài xế taxi.
Ở Việt Nam, khá nhiều người trong xã hội cho rằng bạo hành y tế xuất phát từ những yếu kém của hệ thống y tế, từ thái độ coi thường tính mạng người bệnh của nhân viên y tế. Thật đáng tiếc, tư duy đổ lỗi cho nhân viên y tế khi bạo hành y tế xảy ra không chỉ tồn tại trong số những người dân chưa hiểu biết đầy đủ, mà còn chính là suy nghĩ của một số cán bộ lãnh đạo.
Ở những nước phát triển như Mỹ, Úc... người ta coi những kẻ bạo hành y tế là nhóm người thuộc tầng lớp thấp của xã hội, là những kẻ côn đồ, nghiện ma túy, nghiện rượu... Rõ ràng là ở những nước phát triển như vậy, nền y tế của họ không có những bất cập như ở ta, nhân viên y tế ở đó được huấn luyện, đào tạo bài bản. Không thể nói rằng bạo hành y tế ở các nước đó là do những tiêu cực của nhân viên y tế.
Người bệnh, khi vào bệnh viện, đặc biệt là khi cấp cứu, sẽ có nhiều lo lắng, bức xúc. Nhưng không thể vì thế mà họ có quyền bạo hành những người đang chữa bệnh cho chính mình hay người nhà của mình. Trên thực tế, đại đa số những người ở trong hoàn cảnh ấy vẫn có thái độ cư xử văn minh. Những kẻ bạo hành nhân viên y tế là những kẻ mà thái độ và hành vi bạo hành của họ không phù hợp với một xã hội văn minh, cần phải được ngăn chặn bằng những biện pháp hiệu quả.
Ở Việt Nam, những yếu kém về khả năng tổ chức, về cơ sở vật chất, về tác phong giao tiếp của các thầy thuốc... hay thậm chí cả những tiêu cực, vòi vĩnh của một số nhân viên y tế là những vấn đề có thật. Tuy nhiên, đó lại là một câu chuyện khác. Những yếu kém, tiêu cực rất cần được thay đổi, khắc phục nhưng đó nhất thiết không thể là tiền đề cho công việc chống bạo hành y tế.
Ở Việt Nam, để ngăn chặn sự phát triển của bạo hành y tế, việc đầu tiên là phải thay đổi tư duy của cả xã hội, từ người dân đến cán bộ lãnh đạo, rằng những kẻ bạo hành y tế là những kẻ mà thái độ và hành vi của họ không phù hợp với một xã hội văn minh, cần phải được ngăn chặn quyết liệt, bằng những biện pháp đủ mạnh và đủ sức răn đe.
Phải làm gì?
Tại Mỹ, Cơ quan Quản lý sức khỏe và an toàn nghề nghiệp (OSHA) đã đưa ra bản “Hướng dẫn phòng ngừa bạo hành công sở cho nhân viên y tế và nhân viên công tác xã hội”. Bản hướng dẫn này mang tính gợi ý những việc mà cơ sở y tế cần làm để ngăn chặn bạo hành y tế xảy ra, hạn chế thiệt hại cho nhân viên y tế khi bạo hành y tế xảy ra.
Trang Chống bạo hành y tế đã dịch bản sửa đổi cuối cùng (tháng 4-2015) và đăng toàn văn bản dịch tại địa chỉ: http://www.kienquyetchong baohanhtrongnganhy.com/thong-tin/Huong-dan-phong-ngua-bao-hanh-cong-so-cho-nhan-vien-y-te-va-nhan-vien-cong-tac-xa-hoi-1498128342.html
Nội dung của hướng dẫn này gồm năm mục: (1): Cam kết của ban quản lý và sự tham gia của nhân viên; (2): Phân tích nơi làm việc và nhận diện các yếu tố nguy cơ; (3): Kiểm soát và phòng ngừa các yếu tố nguy cơ; (4): Đào tạo về sức khỏe và an toàn; (5): Lưu giữ thông tin và đánh giá chương trình.
Theo hướng dẫn này, các bệnh viện và nhân viên cần nhận thức việc chống bạo hành y tế là việc quan trọng, cần phải thực hiện. Nhân viên y tế cần được huấn luyện nhận diện nguy cơ, bao gồm cả việc xác định tiền sử bạo hành y tế của người bệnh hoặc việc họ nghiện chích hút, nghiện rượu, tham gia băng đảng. Những đối tượng này và khu vực có mặt họ cần được đánh dấu để nhân viên y tế nhận biết. Khi khám hoặc chăm sóc cho những đối tượng này, cần xác định trước đường thoát nạn.
Ngoài hướng dẫn trên, về mặt luật pháp, các điều luật của Mỹ đã được sửa chữa cho đủ sức răn đe. Theo điều luật A-2309/S-911 của Mỹ, tất cả các hành vi tấn công nhân viên y tế đều bị trừng phạt. Cụ thể, các hành vi tấn công gây thương tổn thân thể cho nhân viên y tế được xếp vào tội phạm mức độ 3, bị phạt tù từ ba đến năm năm, phạt tiền đến 15.000 đô la Mỹ. Các hành vi tấn công nhân viên y tế khác bị xếp vào tội phạm mức độ 4, phạt tù đến 18 tháng và phạt tiền đến 10.000 đô la Mỹ. Ngoài ra, những hành vi bạo hành nhân viên y tế đơn lẻ sẽ bị giam giữ đến sáu tháng và phạt tiền đến 1.000 đô la Mỹ.
Ở Việt Nam, để chống bạo hành y tế, cần có những biện pháp bài bản và triệt để. Việc đầu tiên, chúng ta cần có những thống kê và phân tích có đủ độ tin cậy về thực trạng bạo hành y tế ở nước ta. Việc này cần lưu ý đến cả những trường hợp bạo hành bằng lời nói.
Trước mắt, tự thân các nhân viên y tế cần rèn luyện kỹ năng nhận diện yếu tố nguy cơ, chuẩn bị cho mình đường thoát thân. Trong trường hợp nguy cơ bị xâm hại tính mạng cao, không có giải pháp thoát thân, lực lượng bảo vệ không can thiệp hoặc không kịp can thiệp, cần có hành vi phản kháng, trấn áp kẻ bạo hành.
Biện pháp cắm chốt công an trong bệnh viện là biện pháp chẳng đặng đừng, chỉ nên áp dụng ở những điểm rất nóng. Việc quan trọng là xác định trách nhiệm của lãnh đạo cơ sở y tế trong chống bạo hành y tế, huấn luyện cho lực lượng bảo vệ có đủ khả năng, đồng thời cung cấp đủ phương tiện cho họ, để trấn áp những kẻ bạo hành y tế.
Về mặt pháp lý, cần sửa Bộ luật Hình sự để có thể chống bạo hành y tế một cách hữu hiệu hoặc có luật riêng đối với vấn đề bạo hành y tế. Theo đó, kẻ bạo hành nhân viên y tế, kể cả bạo hành thân thể và bạo hành bằng lời nói, đều phải nhận được mức độ xử lý đủ sức răn đe, giống như điều luật A-2309/S-911 nói trên.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét